Adıyaman toza mahkum oldu!

6 Şubat'ta gerçekleşen ve 11 şehri etkileyen Gaziantep- Kahramanmaraş depremleri büyük bir travma bıraktı. Art arda gerçekleşen depremlerin yarattığı etki yalnızca binalarla sınırlı kalmadı. Depremden kaynaklı artan toz ve kimyasal maddeler havayı kirleterek insan sağlığını riske atmaya devam ediyor.

ASBEST NEDİR?

Asbest, bir grup mineralin ortak adıdır. Asbest toprak ve kayalarda bulunur ve madencilik faaliyetleri ile çıkartılarak çeşitli ürünlerde kullanılır. Ticari adı amyanttır Endüstriyel bir ürün olarak birçok malzemede kullanılmaktadır. Asbestin bulunduğu topraklar halk arasında çorak toprak, çelpek toprak, geren toprağı, ak toprak, kaya yünü, höllük gibi adlarla anılmaktadır.

ASBEST NERELERDE KULLANILIR?

Asbest belirli bir dönem yaygın olarak kullanılmıştır. Asbest lifleri ısıya dayanıklıdır, esnektir, birçok kimyasal maddeye dayanıklıdır, elektriği iletmezler bu nedenle uzun bir süre hem yalıtım hem de izolasyon malzemesi olarak yaygın bir şekilde kullanılmışlardır ve asbest “sihirli mineral” olarak adlandırılmıştır. Sahip olduğu teknik özelliklerinin yanı sıra üretim maliyetinin de düşük olması nedeniyle endüstride geniş bir kullanım alanı bulunan asbest, inşaattan gemiye otomobilden tekstile onlarca sektörde üç bine yakın ticari üründe kullanılmıştır. En bilinen kullanım alanları inşaat sektörü uygulamalarıdır. Bu sektörde asbestli çimento ürünleri çatı, duvar ve ısı sistemlerinin izolasyonunda yaygın olarak kullanılmıştır. Ayrıca gemi, uçak, otomotiv ve tekstil sektörlerindeki birçok ürünün (fren balataları, ateşe dayanıklı battaniye vb.) bileşimine katılmıştır. Bir dönem sigara filtreleri üretimine bile girdi olan asbest, gündelik hayatın birçok alanında kullanılır hâle gelmiştir.1Bu yaygın kullanıma karşılık yıllar içerisinde sağlık açısından oluşturduğu tehlike fark edilmeye başlanmıştır.

ASBEST TEHLİKELİ MİDİR?

Asbest kullanımı yaygınlaştıkça ortaya çıkan sağlık sorunları asbeste bakışı değiştirmiştir. Özellikle asbestin yaygın kullanıldığı gemi sektöründe çalışanlarda çok sayıda sağlık sorunu ortaya çıkması ve giderek asbestin kansere neden olduğunun saptanması asbestin “sihirli” değil “tehlikeli” olduğunu göstermiştir. 1970’lerden itibaren başta kanser olmak üzere birçok hastalığın kökenin asbest olduğunu gösteren araştırmaların artması ile birlikte, asbest üzerindeki “sihirli mineral” örtüsü yavaş yavaş kalkarak “katil toz” olarak anılmaya başlamıştır. Bugün gelinen noktada asbestin tüm formları Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ/WHO) ve Uluslararası Çalışma Örgütü (UÇÖ/ ILO) tarafından “kesin kanserojen” olarak tanımlanmıştır2 ve 69 ülkede asbest kullanımına yasaklama getirilmiştir. 3 Ülkemizde de kademeli bir geçişten sonra, 31.12.2010 tarihi itibariyle tümüyle yasaklanmıştır.4 Ayrıca yapılan düzenlemeler ile çalışanların asbest söküm, yıkım, tamir, bakım, uzaklaştırma çalışmalarında önlemler belirlenmiştir.
Asbest akciğerde ve akciğer zarında kanser gelişimine sebep olabilir. Ayrıca gırtlak kanserine ve kadınlarda yumurtalık kanserine neden olabileceğini gösteren çalışmalar da bulunmaktadır. Asbest vücuda alındıktan sonra sağlıkla ilgili sorunlar çok uzun bir zaman sonra ortaya çıkmaktadır ve sonrasında kötüye gidiş başlamaktadır. Ortaya çıkan sorunların etkin bir tedavisi de yoktur. Asbest kanser dışında solunum problemlerine, akciğer zarında sıvı birikimine ve kalınlaşmaya neden olur.